Onder Zeeniveau

>

Uit NRC Handelsblad:

Musicus Willem Breuker overleden
Gepubliceerd: 23 juli 2010 13:23 | Gewijzigd: 23 juli 2010 14:23
Door onze kunstredactie
De musicus en componist Willem Breuker is overleden. Met zijn Kollektief reisde de tegendraadse bandleider ruim dertig jaar over de hele wereld.
Amsterdam, 23 juli. Breuker was tegendraads, eigenwijs en had een enorme dadendrang. Willem Breuker was actief als rietblazer, bandleider, arrangeur, componist, platenbaas, agitator, bestuurder en organisator. Hij schreef muziek voor opera’s, maar ook film- en theatermuziek bij stukken van Peter Weiss, Hugo Claus, Bertold Brecht en Peter Handke. Zijn grootse creatie was zijn Kollektief dat hij ruim dertig jaar leidde en over de hele wereld voerde.

Breuker werd geboren op driehoog in Amsterdam Oost. Op zijn tiende ging hij naar de Volksmuziekschool, op zijn vijftiende maakte hij zijn eerste plaatje in eigen beheer en een jaar later schreef hij zijn eerste compositie. Hij speelde basklarinet en saxofoon in het harmonie-orkest van Tuindorp Oostzaan tot hij werd geroyeerd wegens ‘misbruik’ van zijn instrumenten. Hij werd verwijderd van het Amsterdams Muzieklyceum met het advies nooit de muziek in te gaan, maar won daarna drie keer de solistenprijs op het Famos Jazzconcours in Amsterdam. „Als ik me iets aangetrokken had van alle kritiek was ik nu portier geweest bij het Concertgebouw”, zei hij in 1993 bij een terugblik.

Breukers doorbraak kwam in 1966. Hij ging op tournee met de band van de Duitse multi-instrumentalist Gunter Hampel, speelde bij Boy Edgar tijdens een Holland Festival-concert en was op de tv te zien met The Litany for the 14th of June waarmee hij het Loosdrechts Jazzfestival op stelten had gezet. In het jaar daarna richtte Breuker de Instant Composers Pool (ICP) op, samen met pianist Misha Mengelberg en drummer Han Bennink. Met de laatste speelde hij mee op Machine Gun van het Peter Brötzmann Octet, het Europese antwoord op de Free Jazz van Ornette Coleman en Ascension van John Coltrane. ‘Europees’ in een dubbele betekenis want hoewel Breuker veel van jazz wist, voelde hij zich geen jazzcat met het juiste gevoel voor blues en bebop.

Begin jaren zeventig van de vorige eeuw zette Breuker zijn Kollektief op poten en begon hij een eigen theaterpraktijk. De kenners vonden het allemaal maar zozo en ‘hoe Breuker, hoe leuker’ werd een gevleugelde leus. Maar het Kollektief reisde wel van Australië naar Marokko, van India naar de Antillen, van Moskou naar Hong Kong en Peking. Toen in 1999 het kiekjesboek Celebrating – 25 Years on the Road, verscheen was het Willem Breuker Kollektief negen keer in de VS geweest, een unicum voor een Nederlands orkest van zijn soort en omvang.