Onder Zeeniveau

>

Lou Reed, Laurie Anderson en John Zorn trekken toendra’s impromuziek over

JAZZ MIDDELHEIM 2009. Recensie eerste dag, Antwerpen, Park Den Brandt, donderdag 13 augustus
beeld: Eddy Westveer
door: Rinus van der Heijden

Op Jazz Middelheim 2009 regeerde op de openingsavond rond negen uur, het grote niets. Er waren verwachtingen, jazeker. Maar hoe die ingevuld zouden worden, vrijwel niemand wist het. Zangeres Laurie Anderson, zanger/gitarist Lou Reed en multi-instrumentalist John Zorn zouden de eerste festivalavond afsluiten. En dat was het.

Lou Reed, Laurie Anderson en John Zorn overdonderden op de openingsdag van Jazz Middelheim 2009 het festivalpubliek met een imponerend en intens concert.

De kwalificatie ‘vocalist’ hadden Anderson en Reed thuisgelaten, Zorn had alleen zijn altsaxofoon meegebracht. Tussen her en der opgestelde elektronica ging het trio met slechts die altsaxofoon, een elektrische gitaar en een elektrische viool het grote niets te lijf. Vanaf de eerste noot werd elke grens weggedrukt, werd elke zucht tot omschrijving verdreven, omdat het drietal uiterst geconcentreerd de toendra’s van de improvisatiemuziek opzocht. Dit resulteerde in een ruim één uur durend optreden, waarin oneindige klankvelden door de grote festivaltent golfden. Donkere als donder rollende grondpatronen vanaf de gitaarsnaren boezemden haast angst in, fel aan de stijl van Ornette Coleman ontleend hakwerk op de altsax en nerveus alsmaar doorgaand gestrijk op de viool vormden uitstapjes naar onbekende gebieden.

Dat die nogal eens onheilspellend overkwamen ligt in dit muzikaal concept besloten. De kracht van Zorn, Anderson en Reed was vooral te zoeken in de individuele, fantasievolle toevoegingen, die de ene keer aan hun instrumenten werden ontlokt en een andere keer aan de elektronica werden overgelaten. Hoewel geheel geïmproviseerd van opbouw leken de vele wisselingen in tempo en sfeer diep doordacht.

John Zorn. Trio Reed, Anderson, Zorn. Michel Massot (Octurn+Gasten)

Een verklaring daarvoor is misschien te vinden in het feit dat de drie individuen regelmatig op zoek gingen naar elkaar. Dat gebeurde aftastend maar niet voorzichtig, uitdagend maar met oor en oog voor kleine geluiden. En met het vooral binnenste buiten keren van de individualiteit. Lou Reed’s periode van ‘Walk On The Wild Side’ en Laurie Anderson’s ‘O Superman’ is definitief uitgebannen, beide musici hebben zich van vooraanstaande popiconen ontwikkeld tot fenomenale improvisatoren. En John Zorn? Hij was de beminnelijkheid zelf en die gemoedstoestand kan er wel eens voor gezorgd hebben dat hij nog maar eens overtuigend liet horen welk een veelzijdige en fantasierijke musicus hij is.